Ongeveer 83% van de biodiesel die we in Nederland gebruiken is gemaakt van gebruikt frituurvet. 7% komt van dierlijk vet dat niet geschikt is voor menselijke consumptie. Nederland is daarmee in Europa koploper bij het gebruik van afval en restmateriaal. Voor de biodiesel die we in Nederland gebruiken worden weinig tot geen voedingsgewassen gebruikt. In Europa als geheel is raapzaadolie de belangrijkste grondstof voor biodiesel.
Gebruik van land
De productie van biodiesel concurreert niet met de productie van voedselgewassen. Het gebruik van gewassen voor biobrandstoffen die ook voor voedsel kunnen worden gebruikt, is sinds 2015 gelimiteerd door Europese wetgeving.
Zo’n 77% van het landbouwareaal in de wereld wordt gebruikt voor de productie van diervoeder voor vlees en zuivel. De rest van het areaal, circa 23%, wordt gebruikt voor gewassen die direct geconsumeerd worden zoals groenten, granen en oliezaden. De volgende figuur laat zien hoe de teelt van biomassa zich verhoudt tot landgebruik voor landbouw, veeteelt en andere toepassingen.
Wereldwijd wordt zo’n 0,24 à 0,3 miljoen vierkante kilometer landbouwgrond gebruikt voor biobrandstoffen, dat is minder dan 1 procent van het totale landbouwareaal. Voor de teelt van gewassen voor biobrandstoffen worden vaak braakliggende landbouwgronden of gronden die niet meer voor landbouw geschikt zijn gebruikt. Dit biedt bijvoorbeeld in Oost-Europa kansen voor de landbouw.
Eiwitten voor veevoer
De gewassen waaruit plantaardige olie voor biodiesel wordt gewonnen hebben bovendien meer toepassingen dan alleen biobrandstoffen. In oliemolens worden oliehoudend zaden en -bonen gescheiden in olie en meel. Het oliezadenmeel bestaat voor een groot deel uit eiwitten en is een belangrijke grondstof voor diervoeder. De teelt van raapzaad in Europa staat dus twee vliegen in één klap: een bijdrage aan verlaging van de CO2 en meer lokale productie van eiwitten die anders uit Noord- of Zuid-Amerika moeten komen. Dit vermindert de druk op ontbossing in Zuid-Amerika.
Andere voordelen
Sojaplanten leggen stikstof uit de lucht vast waardoor de bodemvruchtbaarheid toeneemt. Raapzaadplanten wortelen diep wat goed is voor de bodemvruchtbaarheid en bestrijden op een natuurlijke manier aaltjes die schadelijk zijn voor andere gewassen die na het raapzaad worden geteeld.
Biodiesel heeft geen effect op de voedselprijzen
Verschillende studies hebben aangetoond dat de productie van biodiesel bijna geen invloed heeft op voedselprijzen. Er is wel een verband tussen de prijs van fossiele olie en landbouwproducten in het algemeen. De voedselprijzenindex van de FAO laat zien dat na twee pieken in 2007 en 2010 de voedselprijzen zijn gestabiliseerd op een lager niveau terwijl de hoeveelheid biobrandstoffen in die periode gestaag is blijven groeien. De twee prijspieken zijn met name te verklaren door de hoge prijzen van fossiele olie in die periode.
Inmiddels is de productie van biobrandstoffen in de EU toegenomen en zijn de voedselprijzen wereldwijd gedaald. Sinds 2008 steeg de EU-productie van biobrandstoffen met 68%, terwijl de wereldwijde voedselprijzen met 20% daalden. De Europese Commissie bevestigt dat het EU-beleid voor biobrandstoffen niet heeft geleid tot negatieve effecten op de voedselprijzen.
Voedselverspilling
Er wordt in de wereld momenteel voldoende voedsel geproduceerd. Helaas wordt er ook erg veel voedsel verspild. Volgens de Voedsel en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) gaat ongeveer een derde van het voedsel dat jaarlijks voor menselijke consumptie wordt geproduceerd – ongeveer 1,3 miljard ton – verloren. Door efficiënter te werken kunnen we op het huidige areaal dat wordt gebruikt voor grondstoffen, meer opbrengst krijgen, zodat we nu en in de toekomst voor zowel voedsel als energie genoeg grondstoffen hebben. Dat is ook de conclusie van een onderzoek van de Universiteit van Utrecht.
